Αυτά είναι μερικά μόνο από τα καίρια ερωτήματα στα οποία προσπαθεί να δώσει απαντήσεις το δοκίμιο του Κώστα Αξελού «Η μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νεφέλη, σε μετάφραση της Κατερίνας Δασκαλάκη. Πρόκειται για ένα κείμενο σπάνιας διορατικότητας, «προφητικό» θα μπορούσε να πει κανείς. Ο Κώστας Αξελός είχε μόλις συμπληρώσει τα τριάντα του χρόνια όταν το πρωτοδημοσίευσε στο γαλλικό περιοδικό «Esprit», τον Ιούλιο του 1954. Ο σημερινός αναγνώστης, κυρίως ο Έλληνας αναγνώστης, που θα θελήσει να εντρυφήσει στις σελίδες του και να κατανοήσει το νόημά τους, θα μείνει έκπληκτος από την τραγική επικαιρότητα των παρατηρήσεων και των διαπιστώσεων του στοχαστή, οι οποίες διατυπώθηκαν πριν από πενήντα έξι χρόνια και δεν έχουν χάσει τίποτα από την τραγική τους επικαιρότητα.

Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι το (νεανικό) αυτό κείμενο του Κώστα Αξελού είναι και το πρώτο που εκδίδεται αυτοτελώς, μετά το θάνατό του στις 4 Φεβρουαρίου 2010.

Ο συγγραφέας
O Kώστας Aξελός (1924-2010) γεννήθηκε στην Αθήνα. Παράλληλα με τις ελληνικές γυμνασιακές του σπουδές παρακολούθησε μαθήματα στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και στη Γερμανική Σχολή. Καθώς η ονομαζόμενη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών δεν παρείχε ικανοποιητική διδασκαλία της φιλοσοφίας, γράφτηκε στη Νομική, αλλά ο πόλεμος τον έστρεψε προς την πολιτική: κατά τη διάρκεια της γερμανο-ιταλικής κατοχής πήρε ενεργό μέρος στην Αντίσταση και ακολούθως στον εμφύλιο -στον οποίο είχαν στρατιωτικά εμπλακεί και οι Άγγλοι- ως οργανωτής, δημοσιογράφος και θεωρητικός του κομμουνιστικού κινήματος (1941-1945). Το ΚΚΕ τον διέγραψε από τις τάξεις του και ένα κυβερνητικό στρατοδικείο τον καταδίκασε σε θάνατο. Στο Παρίσι κατέφυγε στα τέλη του 1945, επιβιβαζόμενος στο πλοίο Ματαρόα, με τη συνδρομή του διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Octave Merlier. Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη, όπου υποστήριξε τις δύο διδακτορικές του διατριβές («Ο Μαρξ στοχαστής της τεχνικής» και «Ο Ηράκλειτος και η φιλοσοφία»). Από το 1950 ως το 1957 εργάσθηκε ως ερευνητής στο C.N.R.S. (Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας), στο φιλοσοφικό τμήμα. Κατόπιν συνέχισε την ερευνητική του εργασία για τις δύο διδακτορικές του διατριβές, πάνω στον Μαρξ και στον Ηράκλειτο, στην Εcole Pratique des Hautes Etudes (Πρακτική Σχολή Ανωτάτων Σπουδών) ως το 1959. Από το 1962 ως το 1973 δίδαξε φιλοσοφία στη Σορβόννη. Υπήρξε συνεργάτης και αργότερα διευθυντής σύνταξης της επιθεώρησης «Arguments» (1956-1962, εκδ. Minuit), η οποία στην εποχή της τάραξε τα νερά, ενώ παράλληλα μετέφρασε στα γαλλικά έργα των Χάιντεγκερ και Λούκατς. Τον Μάρτιο του 2009, κατά τη διάρκεια της τελευταίας του επίσκεψης στην Ελλάδα, αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας του ΑΠΘ. Πέθανε στο Παρίσι στις 4 Φεβρουαρίου 2010 σε ηλικία 85 ετών.